Elazığ’da meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki depremin ardından az hasarlı, orta hasarlı, ağır hasarlı ve acil yıkılan binalarla ilgili merak edilen çok sayıda soru oluştu.

Süreç içerisinde kamuoyu tarafından merak edilen tüm sorular canlı yayında cevaplandırdı.

İşin uzmanları; AFAD Bilgi Sistemleri ve Haberleşme Dairesi Başkanı İrfan Keskin ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Afet Koordinasyon Daire Başkanı Yusuf Sertaç Teksin canlı yayında merak edilen tüm soruları tek tek cevaplandırdılar. 

YAPILAN AÇIKLAMALAR ŞÖYLE

TEKSİN:AYNI YERDE BİNANIN YAPILIP YAPILAMAYACAĞI ÇALIŞMALARDAN SONRA BELLİ OLACAK

Büyük bir depremdi. Şiddet olarak çok büyük değildi ama büyüklük olarak çok etkileyiciydi. Büyüklükle şiddet farklı şeylerdir. Şehrin bundan etkilendiği değerler farklıdır. Biz bunu Manisa depreminde öğrendik. Ekiplerimizin büyük bir kısmı aynı gün başka bir yerde konaklamadan Elâzığ’a geldik. Senaryonu biz daha kötü beliyorduk. Şehrimiz büyük hasar almadı. Bizim bu depremle ilgili yaptığımız çalışmalar devam etmekte. Bizim kentsel dönüşüm kapsamında çalışmalarımız devam ediyor. Alanlar belirlendi. Kentsel dönüşüm alanı seçilen alanlarımız var. Abdullahpaşa’da Sürsürü’de alanımız var. Abdullahaşa’da alan oluşturacağız. Alanın büyüklüğünü ve kapsamını bakanımız açıklayacak. Rüstempaşa’da ve Sivrice’de alan oluşturacağız. Alan içindeki binalarda incelemeler analizler devam ediyor. Bu alanın içinde bulunan ağır hasarlı ve yıkılacak binalar AFAD kapsamı içinde değerlendirilecek. Orta az hasarlı binalar kentsel dönüşüm kapsamında değerlendirilecek. Alanın içinde ve dışında binalar yıkıldıktan sonrası yıkılmış binalar için diyorum aynı yerde binanın yapılıp yapılamayacağı çalışmalardan sonra belli olacak. Yer etütleri yapılacak Elazığ Belediyesi ile beraber çalışıyoruz. Onların kararları ile imar planı yapılacak. Aynı yer olup olmayacağı sonra belli olacak.

KESKİN:HASAR TESPİT ÇALIŞMALARINDAN SONRA YER SEÇİM SÜRECİ BELİRLENECEK

Hasar tespit çalışmalarından sonra yer seçim süreci belirlenecek. Yer seçiminden sonra bir daha etkilenip etkilenmeyeceği belli olacak. Aynı yerde olacağı gibi farklı yerde de olacak. Bunu süreç gösterecek çalışmalarla birlikte. Hak sahibimi değil mi o belirlenecek sonra yer seçim süreci, bunlar tabi bir süreç. Vatandaşların talebi alınacak. Belli bir gün söylemek olmaz. Belli bir itiraz süreci olacak.

TEKSİN:ORTA HASAR ASLINDA BİR ÖNLEM

Biz direk kesin hasar tespit çalışması yaptık.  30 günlük süreç içerisinde itirazlarımızı topluyoruz. İtirazlar toplandıktan sonra onların bir çalışması yapılır, onlara bakacağız. Ekipler hızlıca itiraz hasar tespitine geçecekler. Hasar tespit konusuyla ilgili Japonya ve ABD’de eğitim aldık. Hasar tespit süreci bütün ülkelerde aynıdır. Bir kısmını tablet üzerinde yapıyoruz. Bu çalışmalar gözlemsel olarak yapılır. Hasar tespit binanın performans analizi değildir. Hasar tespit binanın yada yapının bir afetten sonra görmüş olduğu bir hasar gözlemlemedir. İtiraz hasar tespitten sonra orta hasarlı binalarda labaratuar testler yapılacak. Performans analizleri devreye girecek. Devletimiz bütün dünyadaki gelişmiş teknolojileri takip etmektedir. Şu aşamada böyle bir ihtiyaç yoktur.

Orta hasar aslında bir önlem. Betonarme binalarda kolon yada perdelerde ciddi bir hasar yoksa, duvarlarda hasar varsa az hasar diyoruz. Orta hasar dünyanın bütün ülkelerinde kullanılan bir terim. Binanın ağır hasara yakın olup olmadığını gösteren bir terimdir. Ağır hasarlı olup olmadığını yada güçlendirilerek kullanılıp kullanılmayacağını yapılacak testlerden sonra karar veriyoruz.

KESKİN: AİLENİN YAŞAMINI SAĞLIKLA YÜRÜTECEĞİ BİR ÇALIŞMA YAPILACAK

Yapılan çalışma neticesinde var olan m2 yerine o ailenin yaşamını sağlıkla yürüteceği bir çalışma yapılacak. Ama kesinlikle ailenin yaşam konforunu etkilemeyecek bir yaşam konforu yapılacak

TEKSİN: ÇEKİÇ KULLANMAK ZORUNDAYIZ

Çekiç kafaları karıştıran bir konu. Emin olsunlar yaptığımız tespitleri yüz üzerinden yüz olduğuna dair iddia içinde değiliz. Biz sürekli afeti yaşayan bir ülkeyiz. Bizim personelimiz de çok tecrübeli. Çekiçteki amacımız; personel kolanda bir çatlak gördü, kolonda bir sıva çatlağı varsa çekiçle bunu kırarız. Kırarız ki kolanda bir çatlak var mı onu görelim. İster istemez tecrübe kazandık. Sıvayı kırarız ki betona geçmişse ona bakarız. Çatlak ne kadar diye. Mili metreler büyüdükçe orta hasara yada ağır hasara geçeriz. Çekiçle betonu kırmak zorundayız.

KESKİN: KİMİN YAPACAĞININ ANA BELİRLEYİCİSİ VATANDAŞLAR

Şehir merkezinde TOKİ ile kırsal kesimde ihale yöntemimiz var. her iki yöntemde kullanılacak. Bu yöntemlerle yapılacak bunun ana belirleyicisi vatandaşlar. Onların talebi ile yapılacak. Konutların sayısı belirleniyor. Bu açıdan vatandaşlarımızın verdiği dilekçeler bir talep.

TEKSİN: ASKIYA ÇIKANA KADAR VERİLEN RAPORLARIN KAALE ALMAMASI LAZIM

Muhtarlıktaki evraklarla vatandaşın bildiği tespit farklı. Süreç normalde askıya çıkana kadar vatandaşa bilgi vermeyiz. Burada özel bir süreç vardı. Hava soğuk olduğundan biz hemen astık. Az ve hasarsız binalara vatandaşlar hemen girsin diğerlerini hemen tahliye edelim dedik. Burada bir karışıklık oldu. Bir kafa karışıklığı oldu. Askıya çıkana kadar verilen raporların kaale almaması lazım. Listenin değişmesi var. Ağır hasar verilen sonra orta hasara çekilebilir. Orta hasar ve ağır hasarın değerlendirmede çok farkı yoktur. İtirazdan sonra çoğu değişebilir.

KESKİN: EVLER ÜCRETSİZ YAPILMAYACAK

Hem iş yeri olsun, hem konut olsun bunların ücretsiz yapılmayacağını vatandaşımızın bilmesi gerekiyor. Maliyet bu konutların fiyatını belirleyecek. İki yıl ödemesiz, 18 yıl devletten çektiği krediyle ücretini ödeyecek konut bu şekilde olacak. DASK ayrı AFAD olarak bizim ödeyeceğimiz konu ayrı. Vatandaş DASK’ı varsa DASK’tan da faydalanacak. Evi hasarlı veya yıkıldığı zaman bir kredi vereceğiz. Evini yaptıktan sonra faizsiz taksitlerle ödemesini yapacak.

TEKSİN: DUVARDAN KORKMAYIN

Biz binanın ana taşıyıcı sistemine bakıyoruz. Betonarme binalarda kolon perde gibi ana taşıyıcı binalarda, kiriş hasarlarını vatandaş gördüğünde telaşlanıyor ama kirişlerde binalarımız yıkıma götürmedi. Kolon, perdeler, betonarmede yığma binalarda taşıyıcı binalarımız betonarme binalarda biz duvarlar taşıyıcı olmadığında yapısal olmadığında biz haz hasar görüyoruz ama kolonda yoksa. Kolonda varsa porta veya ağır hasar veriyoruz. Duvardan korkmayın. Duvar tekrar örülür.

KESKİN: HAK SAHİBİ OLMADA AİLEYİ BAZ ALAN BİR İŞLEYİŞ VAR

Üç dairesi var ise baba adına malik ise çocukları da diğer iki evde oturuyorsa sosyal yaşamı devam ettirecek bir işleyiş var. Baba kendi evinde çocukları da diğer evde oturuyorsa çocuklarda evliyse hem baba hem de çocuklar hak sahibi olurlar. Ama şart çocuklar evliyse. Üçü de hak sahibi olabilirler. Temel şart aile ise. Malik tapu sahibi bir kişi ise kendisi 5 dairesi varsa, 5’i de yıkıksa sadece birini alacak. Diyelim ki karı koca evde oturuyorlar. Eşinin üzerine de ev var. İkisinin de üzerine konut var biri zarar gördüğünde yada ikisi zarar gördüğünde yine tek kişi faydalana biliyor. Tek bir hak sahibi oluyor. Aileyi baz alanı bir işleyiş.

TEKSİN: ŞU AŞAMADA DEVLET TARAFINDAN YIKILMAMASI SÖZ KONUSU DEĞİL

38 yönetmeliği o zaman daha önceki yönetmeliğe göre daha kapsamlı. Diğeri ile arasında ciddi farklılık var. 1975 yönetmeliğine uyumlu bina yapılsaydı binalarımız bu kadar sıkıntılı olmayacaktı. Deniz dere kumu gibi inşaat kurallarına uygun yapım olmadığından binalarımızda ciddi problem var. Herkes kabul ediliyor. 98 yönetmeliğine uygun yapılan binalar yıkılmıyor. Yıkılmadığı gibi ağır hasarlı binamız yok. Bu şunu gösteriyor. Bu işte denetim çok önemli. Kuralların uygulanıp uygulanmadığı ana formül. 40 – 50 yıllık binaları bu veya diğer depremde yıkılıp yapılması devletin bütçesi ile alakalı. Bu binanın şu aşamada devlet tarafından yıkılmaması söz konusu değil.

KESKİN: EVİ KÖYDE İSE MERKEZDEKİ EVİ HASARLIYSA HAK SAHİBİ OLABİLİR

Eğer merkezde evi varsa köydeki evi hasarsız veya az hasarlı ise merkezdeki evi için hak sahibi olabilir. Evi köyde ise merkezdeki evi hasarlıysa hak sahibi olabilir. Eğer merkezde oturduğu evi belgeleye bilirse hak sahibi olabilir.

KESKİN: EŞYASININ İÇERİDE KALDIĞINI BELGELERSE YARDIM ALIR

Eşyasının yarısının içeride kaldığını belgelerse eşya yardımı için sosyal yardımlaşma vakfı yardımcı olur.

KESKİN: İNCELEMELERİN ARDINDAN İŞ YERLERİ DE YERİNE YAPILIR VEYA YAPILMAZ

Yer seçimi konusu iş yerinin yer durumuna bakılır ondan sonra incelemelerin ardından iş yerleri de yerine yapılır veya yapılmaz. Ağır hasarlı ise 2 yıl ödemesiz devam edecek. İş yerinin %4 faizi olacak 10 yıl ödemeli 2 yıl ödemesiz iş yeri yapılacak. Mağduriyetlerini giderilmesi için maddi yardım yapıldı. Bundan sonra talepler dikkate alınarak vatandaşlara çözüm sunulacak.

TEKSİN: ŞEHRİN KÜLTÜRÜ DURUMUNU GÖZ ÖNÜNE ALIP TASARIMINI ÖYLE YAPIYORUZ

AFAD kanunu kapsamında bizim kapsamda da biz her yerde o şehrin kültürü durumunu göz önüne alıp tasarımını öyle yapıyoruz. Fırınların nasıl yapılacağı o zaman belli olacak.

“MALİYET YÜKSEK ÇIKARSA ORTA HASAR YIKILABİLİR”

Süreç tamamlanmadığı için orta hasarlı bina için 30 günlük itiraz sürecinde itiraz edebilirler. Yeni artçılarla bu binaların ağır hasarlara geçme durumu da olabilir. Vatandaşımız itiraz etti, gittik ekiplerimiz yine orta hasar verirse binalarla ilgili analizler başlayacak. Orta hasarlı binalar sadece güçlendirilmez. Maliyet yüzde 40 tan fazla ise vatandaş yıkıp yeniden evini yapabilir. Burada arsa değeri olarak bakıldığında yüzde 50’yi geçerse yıkma kararı verirlerse yıkılır, güçlendirme yapalım derlerse güçlendirme yapılır. Güçlendirmede maliyet yüksek çıkarsa orta hasarlı ev yıkılarak yapılabilir. Rapor sonucunda değerler çok zayıflamışsa, yıkılarak yeniden yapılması önerile bilinir.

TEKSİN: ÜNİVERSİTEDEKİ HOCALARIMIZIN SUNDUĞU RAPORLAR BİZİM İÇİN GEÇERLİ

Biz akademisyenlerle üniversiteden hocalarımızla sahada çalışıyoruz. Onları bir raporu varsa biz bunu rapor olarak kabul ederiz. Hasar tespiti yapan personeller sadece devlet memuru olmak zorunda değil. İnşaat mühendisi veya mimar olur bizle çalışabilir. Biz özel sektördeki arkadaşlarımızla da çalıştık. Üniversitedeki hocalarımızın sunduğu raporlar bizim için geçerli

“GÜÇLENDİRME YAPILMAZSA EV DEVLET TARAFINDAN YIKILACAK”

Biz bu süreç içerisinde valilikle koordinasyon halindeyiz. Orta hasarlı binaların kullanılmaması gerekiyor. Ama itiraz sonucuna göre değişecek. Orta hasarlı kalırsa, vatandaş bu binaları güçlendirme noktasında bir çalışma yaparsa güçlendirip yapacaklar. Yıkma alternatifi oluyor. Bunu yapmazlarsa devlet yıkıyor. Güçlendirme parası alırlarsa ve bir yıla kadar ev güçlendirilmezse yıkım kararı verilecek ve ev yıkılacak.

İL DIŞINDA VE ELAZIĞ'DA EVİ VARSA NE OLACAK?

İl dışında evi varsa Elazığ’daki evi yıkılmışsa hak sahibi olabilir.

TEKSİN: BİZ KÖYLERE ŞEHİRLER GİBİ DEĞER VERİYORUZ

Biz köylere şehirler gibi değer veriyoruz. Bakanlık olarak merkezde personelimiz çok sahada değil. İl zamanki gibi sahada değiliz. Hasarlarımız bitti. Personelimiz köylerde. Bize inansınlar ki bizde ayrım yok. Köylülerimiz daha iyi bilir sahada çalışan arkadaşlarımız var.

KESKİN: KÖYLERİMİZİ UNUTMADIK

Köylerimizi unutmadık. Köylerde de aynı durum. İl merkezindeki kredilendirme ödeme durumu aynı. Köylerde biraz farklı. Toplu olursa TOKİ yoksa bireyler. Köylerde ahırda var. evler ve ahır için kredi yöntemi olacak. Çok kalabalık olursa yöntemimiz vatandaşların talebi ve dilekçeleri ile olacak. Biri ben ihale yöntemi ile yapmak istiyorum derse öyle olur.

TEKSİN: KAT SAYISI KONUSUNDA ÇALIŞMALAR DEVAM EDİYOR

Kentsel dönüşüm ve TOKİ açısından olaya bakıldığında alanlardaki yada bölgelerdeki sayılar, hak sahipleri çıkacak ve emsal dediğimiz çeşitli uygulamalar var. Bunları hepsi masaya yatırılacak. Binaların çok aşırı yükseleceğini düşünmüyorum. Zemin artı 4 – 5 olur. Çalışmalar devam ediyor. Hak sahibi sayısı daha belli değil.

TEKSİN:

Yeni yapılan binaların yanında kalan eski binalar Kentsel dönüşüm alnı içindeyse ve şu an ekiplerimizin bir kısmı yıkımı sürdürürken bir kısmı deneyler analizler yapmakta. Alan içinde ise riskli ilan edilirse binalarımız alan içinde olursa yıkılacak. Konut alan içindeyse bu ayrı bir süre. AFAD içindeki hükümlere bağlı.

KESKİN: 30 GÜN İÇİNDE İTİRAZ ETMEZLERSE DAHA SONRA MAHKEME KARARI İLE İTİRAZ EDİLECEK

30 gün içinde itiraz etmezlerse daha sonra mahkeme kararı ile itiraz edilecek. 15 gün içinde okullara gidip itiraz edip dilekçe verecekler. Daha sonra ekipler sahaya gidip itiraz dilekçelerini inceleyecek.

TEKSİN: ASKI KODUNU ÖĞRENEREK İTİRAZ ETMEYE GİTMESİ ÇOK ÖNEMLİ

Vatandaşlar itiraz etmeden askı kodunu öğrenerek itiraz etmeye gitmesi çok önemli. Yanlarında askı kodu olunca işlemleri 1 dakika sürüyor yoksa yığılma oluyor.

TEKSİN: OKULLARLA İLGİLİ İNCELEME YAPIYORUZ

Okullarımızda incelemeler yapılıyor. Dolayısıyla sıkıntılı olan okullar varsa MEB tarafından gereği yapılacak. Öğrenciler konusunda bakanlık çok hassas davranıyor. 8 ve 12. Sınıf öğrencilerimiz için ders çalışma konforuna yönelik özel bir çalışma yürütüyoruz.

TEKSİN: YIKIM ESNASINDA HASARSIZ BİNA HASAR GÖRDÜYSE HAK SAHİBİ OLURLAR

Bitişik nizam binaların yıkımı gerçekten çok zor. Arada bir ufak hatalar olabiliyor. Yan binaya hasar veren ekiplerimiz oldu. Onlarda yıkılan bina gibi, hasarsız bir binaysa ama ciddi hasar aldıysa ağır hasara döndüyse hak sahibi olacakladır.

“KÖYDEKİ EVİ YERİNE MERKEZDEN EV FAYDALANABİLİR”

Köyde ağır hasar gören ev yerine, Elazığ’daki hazır konuttan faydalanmak istiyorum derse bu haktan faydalanabilir.

KONTEYNER KENTLERE KİMLER YERLEŞTİRİLECEK?

Konteyner yapımı devam ediyor. Önceliklendirme yapıldı. Yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı olan vatandaşlarımızın konteyner kentten faydalanması yapılacak. Bunun içerisinde de şehit yakını olan, yatağa bağımlı, hamile vatandaşlarımız öncelikli yerleştirilecek. Sonrasında diğer acil yıkılacak, yıkılan ve ağır hasarlı vatandaşlar yerleştirilecek.  Ardından da orta hasarlı konut olan vatandaşlarımız yerleştirilecek. Burada da öncelikler devam edecek.

AFAD’IN YARDIMLARI NASIL OLACAK?

Bizim nakdi yardımlarımız bir defaya mahsus olacak. Tapu sahibiyse 11 bin liralık yardım var. 5 bin tl veriyoruz. Konteyner kente yerleşmezse 6 bin TL’yi de veriyoruz. Kiracıysa 2 bin 500 TL veriyoruz. Konteyner kente yerleşmezse 2 bin 500 TL daha vereceğiz

Ayrıntılar Geliyor…