Kendinizi sürekli yorgun mu hissediyorsunuz? Sebebi kansızlık(anemi) olabilir. Kansızlık, kan miktarının azalması değil, kana kırmızı rengini veren alyuvarların içindeki oksijen taşıyan hemoglobin proteinin miktarının azalmasının sonucudur. Dünya nüfusunun yüzde 25'inde görülen kansızlık, Türkiye'de sıklıkla demir eksikliğine bağlı olarak gelişiyor. "Demir eksikliğinden kaynaklanıyor” denip tedavisinin ihmali durumunda tüm organlar zorlanmaya başlıyor. Acıbadem Kayseri Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Zahide Karaca, kansızlık ile ilgili bilinmesi gerekenleri anlattı.
Kan yapan besinsel elementler
Demir, B12 vitamini ve folik asit hemoglobin yapımında önemli olan 3 besinsel etmendir. Bunlardan birinin olmaması durumunda hemoglobin üretilemiyor. Ancak bu üç değer normal seviyedeyken de kansızlık gelişebiliyor. Kansızlığın diğer nedenleri de kan yapım organı olan kemik iliğinin yeterli çalışmaması ya da hatalı üretim yapması, kanın damar içinde parçalanması ya da bir yerden kan kaybı oluşmasıdır.
Demir eksikliği
Sıklıkla demir eksikliğine bağlı olarak gelişen kansızlık, özellikle doğurganlık çağındaki kadınları etkiliyor. Lohusalık ve hamilelik döneminde de bu sebepli kansızlığa sık rastlanıyor. Bununla birlikte yetersiz, tek yönlü beslenme gibi nedenler de risk oluşturabiliyor. Örneğin besinlerle alınan C vitamini demir emilimini artırırken, kalsiyum ve aşırı çay tüketimi emilimin azalmasına neden oluyor. Dolayısıyla demir ihtiyacını giderecek kadar dengeli beslenen bir kişide bile beslenmeyle ilişkili bu tarz yanlışlar nedeniyle demir emilimi engellenmiş olabiliyor.
Kansızlık kanser belirtisi olabilir mi?
"Kansızlık, kanserin bir sonucu olabilir mi?” sorusu ise çokça merak ediliyor. Kişinin muayenesinde lenfadenopati, karaciğer ve dalak büyümesi gibi bazı bulgularla birlikte ateş, gece terlemesi, kilo kaybı gibi başka şikayetler varsa kanser ihtimalinin araştırılması gerekiyor. Ayrıca, erişkin erkek ya da menopoza girmiş kadınlar gibi kansızlık ihtimali olmayan kişilerde de anemi saptanması bu konuda şüphe uyandırabiliyor.
Kansızlık belirtileri
Kansızlık ne kadar hızlı geliştiyse o kadar çok belirti veriyor. Özel gruplarının dışında her türlü anemide ortak belirtiler görülüyor. Kansızlığın en sık görülen belirtileri geçmeyen halsizlik ve çabuk yorulmadır. Sorun büyüdükçe nefes darlığı, göğüs ağrısı, çarpıntı, baş dönmesi, baş ağrıları, bayılma ve şok gibi daha ciddi belirtilerle kendini gösteriyor. Bununla birlikte demir eksikliğine bağlı kansızlıkta saç dökülmesi, tırnaklarda kolay kırılma yapısal değişiklikler, dudak kenarlarında çatlaklar; B12 eksikliğine bağlı olanda el-ayak parmaklarında uyuşma ve karıncalanma hissi, uyuşukluk, unutkanlık olabiliyor.
Kansızlık nelere sebep olur?
Kansızlık tedavi edilmezse vücut, 'hipoksi' denilen oksijen yetersizliği sorunu yaşamaya başlıyor ve dokular yeterince oksijen alamadığında bütün organlar etkileniyor. Demir eksikliğine bağlı kansızlık uzun sürdüğünde, iş yükünün artmasına bağlı olarak kalpte büyüme ve kalp yetmezliği gelişebiliyor. Bununla birlikte akciğerler de zorlandığı için nefes darlığı da gelişebiliyor. Ayrıca, dokular ihtiyaç duydukları oksijeni alamadıkları için tüm iç organlar ve kaslar yoruluyor.
