İç hastalıklar alanında görev yapan Uzm. Dr. Ali Osman Buğdaycı, halk arasında mide tembelliği olarak da bilinen gastroparezise ilişkin önemli açıklamalarda bulundu.
Uzm. Dr. Buğdaycı, gıdaların mideden bağırsağa geçmesinde gecikme olarak tanımlanan gastroparezisin toplumun yüzde 4’ünü etkilediğini belirtti.
“Gastroparezis, hastalarda yemekle ortaya çıkan bulantı, kusma, karın ağrısı ve göğüste sıkışma hissine neden olur.” sözlerini kaydeden Buğdaycı, açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Bunların sonucunda hastalarda beslenme yetersizliğine bağlı kilo kaybı ve yaşam kalitesinde düşme ortaya çıkar. Yenilen gıdaların mideden bağırsağa geçişinde gecikme nedeniyle, başlangıçta hastalarda yalnızca yemek sonrası midede şişkinlik görülür.”
“HASTALAR YEMEK YEMEKTEN KORKAR HALE GELEBİLİR”
Yıllar içinde midede büyüme ve sarkma geliştiğine dikkati çeken Uzm. Dr. Buğdaycı, “Bu aşamadan sonra hastada daha rahatsız edici şikâyetler ortaya çıkar. Yediklerini çıkarmadan rahatlayamaz hale gelirler ve her yemek sonrası şiddetli kramp tarzında karın ağrıları ve büyümüş midenin diyafragmaya basısı sonucu göğüste sıkışmalar ortaya çıkar. Hastalar bu belirtiler nedeniyle yemek yemekten korkar hale gelirler.
Hem kusma, ağrı, göğüste sıkışma korkusu hem de yediklerinin önemli kısmını geri çıkarmaları, hastalarda zamanla ciddi kilo kayıplarına ve yaşam kalitelerinin düşmesine neden olur. Hastalığın tüm belirtilerinin ortaya çıkması ortalama 4 ila 5 yılda olur. İlk yıllardaki şişkinlikten kilo kaybına geçen süre ortalama 5 yıldır. Gastroparezisde ortalama tanı süreleri genelde 6 yıldan daha fazladır.” şeklinde konuştu.
“MİDEYİ BYPASS EDEN CERRAHİ YÖNTEMLER VEYA BESLENME DEĞİŞİKLİKLERİ GEREKEBİLİR”
Uzm. Dr. Buğdaycı, hastaların neredeyse tamamına bir veya birkaç kez gastroskopi yapıldığına değinerek şu bilgileri verdi:
“Tespit edilen bulgularla gastrit, mide yemek borusu reflüsü veya ülser tanılarıyla yıllarca tedavi edilirler ve hastaların teşhisi gecikir. Gastroparezis tanısında en önemli adım, gastroparezisin akla getirilmesidir. Sonraki adımlar mide büyümesinin, mide sarkmasının, mide boşalım gecikmesinin, basit baryumlu grafilerle (mide duodenum grafisi) tespit edilmesidir.
Devamında mide çalışmasını inceleyen diğer testlerle tanı doğrulaması yapılır. Gastroparezisin tanısının konulmasından sonraki adım nedeninin tespitine yönelik tetkiklerdir.
Tedavisi tamamen nedene yöneliktir. Bazı gastroparezis nedenleri basit ilaçlarla kolayca tedavi edilirken, bazılarında mideyi bypass eden cerrahi yöntemler veya beslenme değişiklikleri gerekebilir. Bugünkü bilgilerle bile gastroparezis hastalarının yüzde 40’a yakınında neden tespit edilememektedir (idiopatik gastroparezis).
“HASTALARININ YÜZDE 30’UNDA GASTROPAREZİSİN NEDENİ KONTROLSÜZ ŞEKER HASTALIĞIDIR”
Gastroparezis hastalarının yüzde 30’unda gastroparezisin nedeni kontrolsüz şeker hastalığıdır. Bunlar dışında nadir görülen iltihaplı hastalıklar ve bazı romatizmal hastalıklarda gastroprezise neden olabilir. Bu hastalıklardan mide, on iki parmak bağırsağı ve jejunumda uzun süreli iltihaplara ve bunun sonucu mide kasında hasara, bağırsaklarda darlığa neden olan kronik iltihaplı hastalıklarda gastroparezis, basit antiinflamatuar ilaçlarla 1 ay kadar kısa sürede tedavi edilmektedir.”
“MİDE HIZLANDIRICI İLAÇLAR VE DİYET HASTALARIN ŞİKÂYETLERİNİ AZALTMADA ETKİLİ OLABİLİR”
Ancak vakaların yüzde 70’ine yakınının şeker hastalığı gibi kesin tedavisi olmayan kronik hastalıklar ya da nedeni bilinmeyen gastroparezis vakalarından oluştuğunu ifade eden Uzm. Dr. Buğdaycı, “Bu vakalarda etkin bir ilaç tedavisi yoktur. Erken dönemde ilaç kullanılırken, son dönem belirtileri gelişen hastalarda çoğunlukla mideyi bypass eden cerrahi ya da endoskopik tedavi yöntemleri gerekir. Bu nedenle gastroparezis vakalarının erken tanısı büyük önem taşır. Yemek sonrası şişkinlik ve reflü yakınması olan her hastaya öncelikle gastroskopi yapılmalıdır. Mide çıkış darlığı, yemek borusu alt ucunda darlık ya da büyük bir mide fıtığı tespit edilemeyen her vakaya mide hacminde büyüme, mide sarkması ve mide boşalımında gecikme açısından incelemek için ilaçlı mide ve on iki parmak bağırsağı filmi ile uzun (jejenuma kadar uzanan) endoskopi yapılmalıdır. Bu filmle gastroparezis lehine bulgu tespit edildiğinde, erken dönem vakalarda, mide hızlandırıcı ilaçlar ve diyet hastaların şikâyetlerini azaltmada etkili olabilir.
“KİLO KAYBINA NEDEN OLAN ÖNEMLİ BİR SAĞLIK SORUNUDUR”
Gastroparezis, toplumun yüzde 4’ünü etkileyen 5 ila 10 yıl içinde hastalarda bulantı, kusma, şiddetli karın ağrıları, göğüste sıkışmayla beraber yaşam kalitesinde düşmeye, ileri derecede beslenme yetersizliği ile kilo kaybına neden olan önemli bir sağlık sorunudur. Midede şişkinlik, yemek sonrası bulantı, kusma, yemek sonrası şiddetli karın ağrısı olan her hastada gastroparezis mutlaka akla gelmelidir, ona yönelik tanısal girişimler yapılmalıdır. Bu sayede erken tanı ile hastaların şikâyetleri ilaçlarla azaltılabilir, tedavi edilebilecek vakalar tespit edilebilir.” diye konuştu.
