Uzuv kaybında yapılabilecek çok fazla bir şey yok, elimizdeki en iyi alternatif protezler. En gelişmiş protezlerden biri de iki Türk mühendis tarafından üretildi. Semih Çelik ve Erdem Tatlı'nın başarıyla ürettiği bu protez kol, yapay zeka sayesinde öğreniyor.
Aiborne Robotik'in kurucularından olan Semih Çelik, amaçlarının dünyadaki en iyi protezlerden daha iyisini yapmak olduğunu söyledi. Yazılımı ve mekanik tasarımı tamamen kendilerine ait olan akıllı protezin henüz prototip olduğunu da kaydeden Çelik, bu prototipin paralimpik milli yüzücü Muhammed Ali Aydın tarafından test edildiğini söyledi.
"Protez Hareketleri Öğreniyor"
Geliştirdikleri projedeki fikri de anlatan Çelik, "Gelişmiş protezlerde kontrol sıkıntısı oluyor. Şu anki ürünlerde algılanan komut sayısı düşük. Özellikle dirsek üstünde kontrol zor. Dirsek altında bütün parmakların kası varken, dirsek üstünde az bir kas grubu bulunuyor. Kas sayısı az olunca verilebilen komut sayısı düşüyor. Biz öğrenme sistemini uyguluyoruz. Akıllı protezin içinde iki adet öğrenen sistem bulunuyor. Hareketleri algılayan 8 sensör bulunuyor. Sensörler sinirden geçen elektrik akımı ve kasın aktivitesini algılıyor. Kullanıcının elini kullanırken yaptığı hareketlerin verisini kaydediyoruz. Yapay zeka sistemi bu verileri öğreniyor. Ardından kullanım sırasında daha önce öğrendiği bu bilgilere göre o an hangi komutu uygulamak istediğini bularak karar veriyor" ifadelerini kullandı.
Üç kilogram ağırlığındaki protez ile spor bile yapılabildiğini belirten Çelik, seri üretim için ise desteğe ihtiyaçları olduğunu belirtti.
Seri Üretim İçin Destek Bekliyorlar
Semih Çelik'in seri üretim konusunda yaptığı açıklama ise "Seri üretime geçmesi için sertifikasyon ve belgelendirme süreçleri var. CE belgesi gibi belgeleri almamız ve Sağlık Bakanlığı’nın listesine girmemiz gerekiyor. Bu süreç için bize destek ve yatırım gerekiyor. Patent başvurusu için uğraşıyoruz. Şu anda öğrenme sistemi olmayan protezler yurt dışında 50 bin euro civarında satılıyor. Akıllı protez ise çok daha ucuz olacak" şeklinde oldu.
"Kolum Varmış Gibi Hissediyorum"
Projeyi test eden Avrupa ve Türkiye şampiyonu paralimpik sporcu Muhammed Ali Aydın ise deneyimlerini aktardı. “İki ayağım ve bir kolum olmadan doğdum. Sensör olarak pazuma bir bileklik takılıyor. Herhangi bir bağlantı ve ameliyat yok. Bu projenin en büyük avantajı ameliyat olmaması. Benim yapabildiğim komutların 3’te 1’ini yapabilen sadece bir protez var. Ama o kişiye ameliyatla takılmış durumda ve çok pahalı. Akıllı protez çok pratik. Güç, dayanıklılık, bağımsız ve koldan çıkmayan soketiyle dünyada tek. Bütün spor hareketlerini yapabiliyorum. Diğer protezleri bir omza taktığınızda destek için sırttan ya da diğer omuzdan kemer takılıyor. Bu yüzden şimdiye kadar el protezi takmıyordum. Demir kapı açıp kapama, uzanma, kaldırma, tutma, eşya taşıma gibi her şeyi yapabiliyorum. Dirsek ve parmak eklemleri motor olarak da çok kuvvetli. Akıllı protez bana kolum varmış gibi hissettirdi.Dört gözle üretime geçilmesini bekliyorum" diyen Aydın, ürüne destek verdiğini belirtti.
"Müthiş Bir Geleceği Var"
İnsansı protez el projesinin danışmanları arasında yer alan ve Türkiye'nin önde gelen ortopedi ve travmatoloji uzmanlarından Prof. Dr. Semih Takka da ürünü desteklerken, müthiş bir geleceği olduğunu, ürünün Avrupa düzeyinde olduğunu söyledi. Prof. Takka "Akıllı protezi çok beğendim. Oldukça iyi bir aşamadalar. Müthiş bir geleceği var. Protez kontrolü çok güzel yapıyor. Bu protezi şu anda hastalar üzerinde çok rahat kullanabiliriz. Buna insanların çok ihtiyacı var. Bir sonraki aşama mekanik parmakların ucuna koyacakları sensörlerle sıcak, soğuk ve dokunma hissini tattırabilirler. Türkiye ve uzuv kaybının çok olduğu Ortadoğu için mükemmel bir ürün. Avrupa’da yapılanlar düzeyinde bir protez olmuş" ifadesini kullandı.
