Mart ayında Güneş’in Dünya’daki gücünün onda birinde güce sahip bir lazer tanıtılırken Romanyalı araştırmacılar 10 petawatt’ta (PW) başarılı bir şekilde deneyler yürütüyordu. Bu lazer, Avrupa’daki Ekstrem Işık Altyapısı (ELI) adıyla da bilinen üç uluslararası projeden biri ve şimdiye kadar üretilmiş en güçlüsü.
10 PW’nin büyüklüğünü küçümsemek biraz zor zira yaklaşık 10.000.000.000.000.000 W’a tekabül ediyor. Eğer bir karşılaştırma yapacak olursak ABD’de satılan lazer göstericilerin gücü 0,005 W ile sınırlıdır.
10 PW Lazerin Kökeni
Söz konusu lazer, 2000’li yılların ortasında Avrupa’daki bilim insanlarının başlattığı ve Nobel ödüllü bilim insanı Gerard Mourou’nun önderlik ettiği Ekstrem Işık Altyapısı projesinin bir parçası. Projenin amacı sadece lazer araştırma altyapısını değil, aynı zamanda uygulamalı bilimini de ilerletmek olarak gösteriliyor.
Proje, Avrupa Komisyonu tarafından finanse edildi ve birkaç yıl içinde, üç yeni lazere ev sahipliği yapacak üç ülke seçildi: Romanya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti. Şu anda proje, çoğunluğu Avrupa Bölgesel Kalkınma Fonu’ndan gelen 850 milyon euro gelir elde etti.
10 PW Lazer, başkent Bükreş’e yakın sayılabilecek Măgurele bölgesinde yer alan ELI tesisinde bulunuyor. ELI tesisi, fotonükleer fiziğin ve uygulamalarının incelenmesi adına kuruldu.
10 PW Lazer ile Neler Yapabilirsiniz?
10 PW güç ile birlikte bilim insanları, maddeyi gerçek anlamda buharlaştırabilir. Bu her ne kadar heyecan verici olsa da, sadece bir örnek; bir lazerde bu kadar güce sahip olmak aynı zamanda ağır metallerin nasıl oluştuğunu anlamamızı da sağlıyor.
Daha pratik araştırmalar açısından ELI tesisi, proton kanser tedavisi üzerindeki tıbbi araştırmalarını, hatta radyoaktif atıktan kurtulma yollarını keşfetmeye devam edecek. Ayrıca 10 PW güç, güvenlik açısından nakliyat konteynırlarının içinin dışardan kontrol edilmesine de olanak sağlayabilir.
Yani 10 PW güç tıbbi, güvenlik veya bilimsel amaçlarla kullanılabilir, tabii yanlış ellere düşerse ne olur bilinmez.
