Oğuzlar'ın Bayat boyundan insanların yaşadığı Afyonkarahisar Bayat'ta, Kaymakamlık desteği ile kilim dokumacılığı usta ellerde devam ettiriliyor.
Eski canlılığına yeniden kavuşan kilim dokumacılığı, yöre halkı için önemli bir geçim kaynağını oluşturuyor.
Dağlardan toplanan pinar, palamut ve mazı bitkisi gölgede kurutuluyor. Daha sonra kazanlara iple beraber konulup kaynatılıyor. 24 saat kazanda bekleyen ipler, askıya asılarak kurumaya bırakılıyor. Kurutulan ipler tezgahlarda hünerli ellerde dokunarak yün kilim haline getiriliyor.
Kök boyayla yapılıyor
Bayat Kaymakam Vekili Ahmet Nuri Demir, tüm Türk boylarının "genlerinde bulunan" dokumacılığın Bayat boyunda gelişmiş olduğunu söyledi.
Bayat kilimini bugüne kadar taşıyan en önemli özelliğinin kök boyayla yapılması olduğunu vurgulayan Demir, "Doğadan toplanan ot, çiçek ve meyveler burada ustamız tarafından işlenerek kök boya haline getirilir. Daha sonra yine buranın köylerinden gelen koyun yünlerine bu boya ile renkleri verilir" dedi.
Kök boya ile boyanan iplerin ince işçilikle kilime dönüştürüldüğünü anlatan Demir, şöyle konuştu:
"Yün ipler Bayatlı kadınlarımız tarafından el emeği göz nuru ile kilime dönüşür. Bayat kilimlerinin en önemli özelliği uzun ömürlü olmasıdır. Dokuması çok zordur. Dokuyucusu da azdır. Şu an sadece 6-7 dokuyucumuz kaldı. Sadece bir kök boya ustamız var. Kaymakamlık olarak boya ustası ve dokuyucu sayısını arttırmaya çalışıyoruz."
Avşar güzeli, seleser, bindallı...
Demir, Bayat kiliminin yüzlerce yıldır "avşar güzeli", "seleser", "bindallı", "bıtıraklı", "ejderhalı" ve "burçaklı" gibi 12 model ile dokunduğunu anlatan, şunları söyledi:
"Kilim motiflerinde kadınlarımızın gönlünden geçen, doğada, çevrede gördükleri, yaşadıkları üzüntüleri, sevinci, sıkıntılar yansıtılır. İlk dokunduğu dönemde kullanılan 12 model günümüzde de korunuyor. Bunların dışına çıkmadan şu anda kadınlarımız aynı modelleri aynı duygularla işlemeye devam etmektedir. Uluslararası fuarlara katılıyoruz. Birçok yerde 'Bayat kilimi' diye satılan sentetik boyalarla yapılmış kilimler görüyoruz. Bunu özellikle turistik yerlerde satıyorlar. Ama Bayat kilimlerine şu an en orijinal haliyle ulaşılacak yer Bayat ilçemiz."
Kaynak: AA
