Dünyayı etkisi altına alan ve yaşamı durma noktasına getiren Covid-19 corona virüsü salgını nedeniyle ölü sayısı her geçen gün artıyor. İlk olarak Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan corona virüsü kısa süre içerisinde dünyanın tamamına yayılmış ve birçok ülkede peş peşe vaka ve ölüm haberleri gelmeye başlamıştı. Bu kapsamda bugüne kadar corona virüsü nedeniyle vaka sayısı dünya üzerinden 200 bine yaklaştı. Ölüm sayısı ise 8 bine yaklaştı. Türkiye'de dün corona virüsünden ilk ölüm gerçekleşti. Peki virüsün belirtileri nelerdir, nasıl bulaşır, korunma yolları nelerdir?
Corona virüsünden son dakika haberleri gelmeye devam ediyor. Gelen son dakika haberine göre corona virüsün dünya üzerinde bulaştığı insan sayısı 200 bine yaklaştı. Senaryo her geçen gün kötüleşmeye devam ederken Avrupa'da hastalığın merkez üssü haline gelen İtalya'da bir günde 346 kişi daha yaşamını yitirdi. Böylelikle hayatını kaybedenlerin sayısı İtalya'da 2.503'e yükseldi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından dün gece yarısında yapılan açıklamanın ardından corona virüsü nedeniyle ilk ölümün gerçekleştiği duyuruldu. Ayrıca Bakan Koca Türkiye'de vaka sayısının 98'e yükseldiğini açıkladı.
İran'da ise senaryo her geçen gün kötüleşmeye devam ediyor. Vaka sayısının 16.169'a yükseldiği ülkede ölü sayısı bine yaklaştı. İran'ın ardından en fazla vakanın görüldüğü İspanya'da ise vaka sayısında büyük artış yaşanıyor. İspanya'da vaka sayısı 11.826'ya yükselirken ölü sayısı 533'e yükseldi. Peki corona virüsü belirtileri nelerdir, nasıl korunulur?
CORONA VİRÜSÜ NEDİR?
Corona virüsler, insan ve kuşlar gibi memelilerde hastalıklara sebep olan virüslerdir. İnsanlarda genellikle ciddi olmayan fakat ölüm riski bulunduran solunum yolu enfeksiyonlarına sebep olur.
Coronaviridae ailesinden hayvan ailelerinde bulunan bir RNA virüsüdür. Solunum, sindirim ve boşaltım organlarını etkileyen virüs daha çok ilkbahar ve sonbaharda etkindir.
CORONAVİRÜS BELİRTİLERİ NELERDİR?
İştahsızlık ve kilo kaybı
Ateş
Halsizlik ve durgunluk
Karın bölgesinin şişmesi
Görme sorunları, gözün sulanması ve gözde renk değişimi
Solunum sorunları ve nezle
Denge sorunları
Genel psikolojik durumda değişme, mutsuz ifade
CORONA VİRÜSÜ BULAŞICI MI, NASIL BULAŞIR?
Yetkililer, ilk günlerde yeni virüsün 2002 - 2003’te etkili olan SARS benzeri bir yol izleyeceğini tahmin ediyordu. Ancak son çalışmalar, Kovid - 19’un vücutta HIV ve Ebola gibi çok daha saldırgan virüslere benzer şekilde hareket ettiğini gösterdi. Bu durumda, yeni tip korona virüsün SARS’tan 100 ila 1000 kat daha etkili olabileceği uyarısı yapıldı.
Yapılan çalışmalara göre, Kovid-19 vücuda burun, ağız veya gözlerden giriyor ve ‘furin’ isimli bir enzimi hedef alıyor. Bu enzim sayesinde proteinleri aktif hale getiren virüs, insan hücreleri ve virüs arasında doğrudan bir füzyon gerçekleştirilmesini sağlıyor ve bedene yayılıyor. SARS 2002 yılında dünyada yaklaşık 8 bin kişiye bulaşmış ve 774 kişinin ölümüne sebep olmuştu.
Kovid-19 ise şimdiden 200 bin kişiye bulaştı ve yaklaşık 7.500 bin kişinin ölümüne neden oldu. Yeni tip koronavirüsün SARS’tan en büyük farkı vücuda farklı şekilde tutunması.
Zira SARS, sağlıklı insanlarda fazla bulunmayan ‘ACE2’ isimli bir proteine tutunuyordu. Bu proteinin sağlıklı kişilerde fazla olmaması, hastalığın daha fazla yayılmasını engellemişti.
CORONA VİRÜSÜ NASIL ORTAYA ÇIKTI?
SARS, MERS ve son dönemde ortaya çıkan salgına neden olan virüsün kaynağının insanlar değil, hayvanlar olduğu düşünülüyor.
Birçok hayvanda tehlikeli virüsler bulunabiliyor. Ancak bunların insana geçmesi çok ender görülen bir durum.
Warwick Üniversitesi Yaşam Bilgisi Fakültesi'nden Prof. Dr. Andrew Easton, "Birçok durumda, canlı türleri arasında engeller vardır ve virüs de bu engelleri aşamaz" dedi ve ekledi:
"Ancak, bazen bağışıklık sisteminizin çok zayıf olması ya da virüsün bir şekilde bu engeli aşmasını sağlayacak bir başka önemli etkenin söz konusu olması halinde bu tarz münferit vakalar görülebilir."
Virüsün başka bir canlı türüne sıçrama süreci genellikle mutasyona uğramasıyla başlıyor.
Easton, "Girdiği yeni bedende düzgün bir şekilde büyüme fırsatını yakalayabilmesi için bir şekilde değişime uğraması gerekir" dedi.
Bir koronavirüs türünün insanlara geçtiği bu ender durumlarda işler çok ciddi bir hal alabiliyor.
Ancak bu durum, koronavirüs türlerinin tamamının çok tehlikeli olduğu anlamına gelmiyor. Bu virüsün daha az zarar veren türleriyle insanlar neredeyse her an karşılaşıyor.
Bununla birlikte, bir canlı türünden diğerine sıçrayabilen virüsler özellikle öldürücü bir nitelik taşıyor.
CORONA VİRÜSÜ DİĞER VİRÜSLERDEN NEDEN DAHA TEHLİKELİ?
Prof. Dr. Easton, "Bir virüs, canlı türleri arasında sıçrama yaptığında, bundan sonra neler yapabileceğini önceden tahmin etmek mümkün değil. Ancak, girdiği yeni türün içinde kendine özgü bir yaşam alanı oluşturur ve bu sürecin erken aşamalarında etkileri de çok ağır olur" dedi.
Bu durum, koronavirüsün hayvanlardan insanlara aniden sıçramasıyla birlikte bağışıklık sistemimizin de bu türle daha önce hiç mücadele etmemiş olduğu için çok zayıf ve bizim de çok hassas bir halde olmamızdan kaynaklanıyor.
Grip türleri canlılar arasında geçiş yaptığında da benzer bir sorun ortaya çıkıyor.
Easton, "Su kuşlarından insanlara geçen grip salgınında, esas kaygı insanlara sıçradığında hastalığın şiddetinin çok yüksek olması" dedi.
Tarihte görülen en kötü grip salgını 1918-1919 yıllarında oldu ve bunun da kuşlardan kaynaklı olduğu düşünülüyor. Bu salgın sırasında 50 milyon kişi öldü.
Şu andaki koronavirüsün bu düzeyde bir can kaybına yol açacağına dair herhangi bir gösterge yok. Ancak daha önce hayvanlardan insanlara geçerek büyük bir salgına yol açan virüslerin görülmesi tıp dünyasında derin kaygılara yol aşmıştı.
CORONA VİRÜSÜ HAKKINDA DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR
Corona virüsü konusunda herkes kendince tedbirler almaya çalışsa da sosyal medyada veya dilden dile dolaşan hurafelerde oldukça fazla. Bunlar arasında kelle paça çorbası içmek sarımsak yemek gibi bazı yanlış bilgiler geliyor. Corona virüsünden korunmak için henüz kesinleşmiş mucizevi bir yiyecek bulunmuyor.
Bir diğer konu maske kullanımı; Maske kullanımı konusunda uzmanlar sağlıklı bireylerin maske kullanmasını kendileri için daha fazla tehdit oluşturduğunu söylüyor. Maske takıldığında orada biriken partiküller bireyin herhangi bir sağlık sorunu olmadığı anlarda takılan maskede daha kolay kalıcı olabiliyor. Dışarıdan gelecek virüsler ise nemli olan maskelere daha kolay yapışabileceği için sağlıklı bireylerin maske kullanımı iki kat daha fazla risk teşkil ediyor!
CORONA VİRÜSÜNDEN NASIL KORUNULUR?
WHO virüsten korunmak için şu tavsiyelerde bulunuyor:
Ellerinizi yıkayın - sabun veya el temizlik jelleri virüsü öldürebilir
Öksürürken veya hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu mendille kapatın ve sonrasında virüsün yayılmasına engel olmak için ellerinizi yıkayın
Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının - elleriniz virüsün değdiği bir yere dokunursa virüs vücudunuza bulaşabilir
Öksüren, hapşıran veya ateşi yüksek kişilerden uzak durun - 1 metre uzak durmak havaya bulaşabilecek virüsten korunmanızı sağlar
CORONA VİRÜSÜ NE KADAR ÖLÜMCÜL?
WHO'nun 44 bin hastaya dayandırdığı araştırma verilere göre virüsün bulaştığı kişilerin:
%81'i hafif atlatıyor
%14'ü ciddi geçiriyor
%5'i ağır hastalanıyor
Covid-19'dan ölenlerin oranı ise %1 ila %2 arasında. Hastalığın 9 yaşın altındaki çocuklarda pek görülmediği 80 yaş üzerinde ve solunum yolları hastalıkları olanlarda ise ölümcüllük oranının çok yük
