Tarihte Bugün: 3 Ocak

Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi'nin yazarı John Ronald Reuel Tolkien, 3 Ocak 1892'de doğdu.

03.01.2020 - 00:00 Yayınlanma

J.R.R. Tolkien (John Ronald Reuel Tolkien), 3 Ocak 1892'de İngiliz sömürgesi olan Güney Afrika'nın Bloemfontein şehrinde doğdu.

Ronald'ın babası Arthur Tolkien banka müdürüydü. İngiltere Birmingham'lı olan aile kendilerine yeni bir hayat kurmak amacıyla Güney Afrika'ya yerleşmişti. Fakat iklimin getirdiği olmusuzluklar kısa zamanda anne Mabel 'i Ronald ve küçük kardeş Hilary'i de alıp İngiltere'ye dönmeye itti.

Aile bir süre sonra baba Arthur'un da dönmesi ile eski günlerine kavuşacaktı. Fakat 15 Şubat 1896'da Güney Afrika'dan Arthur'un ölüm haberi geldi. Bunun üzerine Mabel çocukları alıp küçük bir köy olan Sarehole'a yerleşti.

Bu köy Ronald'da derin etkiler bırakacak ömrünün kısa bir süresini burda geçirmesine rağmen hayallerinde yarattığı Hobbit diyarı Shire ile defalarca Sarehole'u ziyaret edecekti.

Sarehole'da Tolkien'i etkileyen sadece yemyeşil doğası değildi. Köy yakınındaki Moseley Bataklığı, kardeşi Hillary ile her zaman oynamaya gittikleri Cole Bank Road değirmeni ve devamlı kendilerini kovaladığı için "Beyaz Ogr" adını taktıkları değirmencinin oğlu da Ronald üzerinde derin izler bıraktı.

Ronald, Birmingham'daki King Edward's Okulu'na başlayınca aile bir kez daha taşınmak zorunda kaldı. Ronald yeni taşındıkları Olver Road'a yakın olan St. Philips okuluna verildi.

Bir yıl sonra burs kazanınca tekrar King Edward's Okulu'na dönen Ronald birkaç yıl sonra 1904 yılında şeker hastalığı yüzünde annesi Mabel'i kaybetti. Bunun üzerine çocuklar teyzeleri Beatrice'in yanına gitti ve Peder Francis Morgan'ın gözetimine verildi. King Edward's Okulu'nda iken Ronald'ın dillere büyük yatkınlığı olduğu ortaya çıktı ve bu dönemlerde Ronald kendine ait bir dili tasarlamaya başladı. Böylece Elf dillerinin temelleri atılmıştı.

Çocukluktan delikanlılık yıllarına geçerken Ronald'ı etkileyen iki büyük yapı vardı oturdukları Birmingham kentinde. 29 metrelik Perrott's Folly kulesi o yıllara göre olağanüstü büyüklüğü ile Ronald'ın beynine kazınmıştı.

1758 yılında John Perrott tarafından yapılan bu kule tuhaf mimarisi ile "Perrott'un divaneliği" ismini almıştı.

Hemen bu kulenin yanında ise bir başka kule vardı. Ve bu iki kule daha sonra yazacağı Yüzüklerin Efendisi için esin kaynağı oldu. Ronald'ın gençlik yıllarına dair bir diğer önemli not ise Gamgee ismi ile o yıllarda tanışmış olmasıdır. Bu yerel pamuk markası Gamgee, Ronald'ı etkilemiş olmalı ki Frodo'nun sadık dostu Sam'e bu soyadı vermiş.

16 yaşındayken hayatını değiştirecek bir olay oldu ve hayattaki tek gerçek aşkı olan Edith ile tanıştı. Fakat Peder Morgan iki gencin görüşmelerini yasakladı.

1911 yılında Tolkien klasik diller eğitimi almak için Exeter Koleji'ne gitti ve 21 yaşını doldurduğunda hiçbir zaman unutamadığı Edith'i buldu (Söylenir ki Edith ormanda dolaştıkları bir gün onun için dans etmiş ve bu dans genç Tolkien'i çok etkilemiştir). Gençler 22 Mart 1916'da evlendiler. Üstelik Tolkien onu ikinci kez bulduğunda Edith bir başkası ile nişanlıydı.

Bu arada I. Dünya Savaşı başlamıştır. Kısa bir süre sonra Tolkien de orduya katılır ve Fransa cephesinde savaşır. İki yakın dostunu bu savaşta kaybeden Tolkien çok yakınında patlayan bir bomba yüzünden İngiltere'ye geri döner. Fakat savaş bu genç insan üzerinde unutulmaz etkiler bırakmıştır.

Savaş bittiğinde Oxford English Dictionary'de iş bulan Tolkien, savaştan döndükten sonra hayatının büyük bir kısmını Oxford'da geçirir. 1945 yılında Oxford'da profesör olmasına kadar geçen zaman içerisinde 4 çocuk sahibi olur. Bu süre içerisinde devasa hayal dünyası Orta Dünya'yı oluşturmaya devam eder. İlk kitabı bir çeviri olan "Sir Gawain and The Green Knight" yayınlanır.

Entelektüel bir topluluk olan "Inklings" i yakın dostu C.S. Lewis ile kurar ve 1937 yılında Hobbit'i yayınlar. Roman hem olumlu hem de olumsuz tepkiler alır. Oxford'da profesör olan Tolkien'den nasıl olup da bir masal kitabı çıktığını sorar bazıları. Ama olumsuz eleştiriler bir işe yaramaz ve Hobbit kısa zamanda popüler olur.

Hobbit, aslında, Yüzüklerin Efendisi serisinin başlangıcıdır. Orta Dünya ilk kez bu kitapta okuyucuların karşısına çıkar. Bundan sonra Tolkien Yüzüklerin Efendisi (The Lord Of The Rings) için çalışmaya başlar.

1954 yılında destansı Yüzüklerin Efendisi'nin ilk iki bölümü İngiltere'de yayınlanır ertesi yıl ise üçüncü bölüm yayınlanır. Roman Hobbit'ten bile daha fazla tepki alır. Bir kısım eleştirmen tarafından Hobbit'tekinden çok daha fazla eleştiriye maruz kalır Tolkien. Oysa o sadece hayalindeki dünyayı yazıya dökmüştür o kadar.

1965 yılında Yüzüklerin Efendisi'nin Amerika Birleşik Devletleri'nde yayınlanması ile her şey birden değişir. Amerikalılar özellikle genç nüfus romanı çok sevmiştir ve roman hızla kült roman olur.

Bundan sonra Tolkien için ilginç bir hayat başlar. Zaman zaman aşırı ilgiden bunalır Tolkien. Bir çok defa adres değiştirir. Sayısız kere telefon numarası değiştirir. Ama her zaman meraklı bir okuyucu ona ulaşıp sorar "Balrog nedir? Blue Wizards'lara ne oldu?".

29 Kasım 1971'de karısı Edith ölür. Tolkien bunun üzerine sadece bir yıl yaşayabilir ve 2 Eylül 1973'de Kraliçe'den CBE unvanını almasından kısa bir süre sonra 81 yaşında ölür.

Başka neler oldu:

* 1496 - Leonardo da Vinci bir uçma makinesini test etti, fakat başarısız oldu.

* 1521 - Martin Luther, Roma Katolik Kilisesi tarafından aforoz edildi.

* 1889 - Nietzsche akli dengesini yitirdi.

* 1917 - Ardahan Arap Camii'nde 373 Müslüman-Türk Ermeni çeteciler tarafından camiyle birlikte yakıldı.

* 1921 - Türkiye, Ermenistan'la barış anlaşması yaptı.

* 1922 - Mersin'in Fransız işgalinden kurtuluşu.

* 1924 - Mısır'da Luksor'daki tapınakta Tutankamon'un taş lahdi bulundu.

* 1925 - İtalya'da Benito Mussolini, bütün yetkileri elinde topladı.

* 1928 - Nikaragua'da Augusto César Sandino önderliğindeki yurtseverler ayaklandı. Amerika Birleşik Devletleri 1000'den fazla deniz piyadesini savaşmak üzere gönderdi.

* 1941 - Diyanet İşleri Başkanlığı, kurban derilerinin Türk Hava Kurumuna bağışlanmasına ilişkin görüş açıkladı.

* 1945 - Türkiye, Japonya ile ilişkilerini kesmeye karar verdi.

* 1946 - II. Dünya Savaşı sırasında İngiltere'de nazi yanlısı yayınlar yapan William Joyce vatana ihanet suçundan Londra'da idam edildi.

* 1950 - Türk-Amerikan Kadınlar Derneği kuruldu.

* 1952 - Erzurum ve Hasankale'de deprem: 69 kişi öldü, 299 kişi yaralandı.

* 1953 - Samuel Beckett'in oyunu Godot'yu Beklerken Paris'te sahnelenmeye başlandı.

* 1959 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Eisenhower Alaska'nın 49. eyalet olarak Birleşik Devletlere katıldığını açıkladı.

* 1961 - Amerika Birleşik Devletleri Küba ile ilişkilerini kesti.

* 1961 - Bağımsız bir Kürt devleti kurmak istemekle suçlanan 49 kişinin yargılanmasına Ankara'da başlandı.

* 1963 - Ataç dergisinde çıkan bir çevirisi nedeniyle Adnan Bend ve derginin yazı işleri müdürü Afşar Timuçin tutuklandı.

* 1977 - Beylerbeyi'ndeki tarihi Halil Paşa yalısı yandı.

* 1978 - Hindistan'da İndira Gandhi Kongre Partisinden çıkarıldı.

* 1983 - Diyarbakır'da 7 katlı, 28 daireli bir apartman çöktü; enkazdan 83 ceset çıkarıldı.

* 1986 - İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında (İMKB) hisse senetleri alım satımı başladı.

* 1990 - İbrahim Balaban'ın "Göç" adlı tablosu 45 milyon TL'ye satıldı; bu yaşayan bir ressamın eserine ödenen en yüksek fiyat oldu.

* 1990 - Devrik Panama devlet başkanı Manuel Noriega, Panama City'de son 10 gündür sığındığı Vatikan elçiliğinde Amerika Birleşik Devletleri güçlerine teslim oldu.

* 1991 - Türkiye genelinde yüzbinlerce işçi 1 günlük işe gitmeme eylemi yaptı. DGM eylem hakkında soruşturma başlattı.

* 1993 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George Bush ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Boris Yeltsin, stratejik nükleer silahlarda indirimi öngören START-2 anlaşmasını imzaladılar.

* 1994 - Tupolev TU-154 tipi bir Rus yolcu uçağı kalkışından hemen sonra Irkhutsk'da (Rusya) düştü: 125 kişi öldü.

* 1997 - Demokratik Kitle Partisi kuruldu. Partinin genel başkanlığına Şerafettin Elçi seçildi.

* 2002 - Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kadınların "streç, kot ve benzeri" dışında pantolon giyebilmelerine olanak tanındı. Kadın memurlar 7 Aralık 2001'de pantolon giyebilmek için ülke genelinde eylemler yapmıştı.

* 2004 - Mısır'ın özel havayolu şirketi Flash Air'e ait Boeing 737 tipi yolcu uçağı Kızıldeniz'e düştü: 148 kişi öldü.

* 2007 - Kütahya'da öğrenci otobüsü takla attı: 21 yaralı

Tarihte bugün kimler doğdu

* M.Ö. 106 - Hatip Cicero

* 1490 - Ebussuud Efendi, Osmanlı din ve devlet adamı (ö. 1574)

* 1860 - Kato Takaaki, Japonya başbakanı (d. 1926)

* 1883 - Clement Attlee, İngiliz siyasetçi (ö. 1967)

* 1892 - John Ronald Reuel Tolkien, İngiliz romancı ve bilim adamı (ö. 1973)

* 1929 - Sergio Leone, İtalyan yönetmen (ö. 1989)

* 1941 - Eva Bender, aktris

* 1956 - Mel Gibson, Avustralyalı aktör, film yönetmeni

* 1969 - Michael Schumacher, Alman Formula 1 pilotu